Koos Delport, fynproewer fotograaf, is gebore op 9 September 1934 op die plaas Kromdraai in die Vredefort Koepel en getoë aan Potchefstroom Volkskool en die Witwatersrand Tegniese Kollege verdien die jong Koos Delport hier iewers in 1957 genoeg geld om sy eerste kamera te koop. Hy werk op Virginia se Harmonie myn en koop Yashica se twee en ’n kwart duim Twin Reflex kamera vir die reuse bedrag van 12 pond.

 

Sy oog val op ’n advertensie in die Landbouweekblad. Iemand in Upington wil al sy donkerkamertoerusting verkoop. Die geld word oorbetaal, die toerusting verpak en per spoor versend, tot op Virginia. Koos ontwikkel sy eie films en afdrukke. Dit is die begin van ’n lang en roemryke loopbaan as amateurfotograaf.

 

Sy oog val ook op ’n mooi jong meisie, voormalige hoofmeisie van Virginia se Hentie Celliers Hoërskool en op 19 Desember 1959 trou hy met Katie. Die Yashica maak plek vir ’n Asahi Pentax met ingeboude ligmeter, maar Katie bly vir ewig.

 

Daardie ingeboude ligmeter was ’n ding, vertel oom Koos. Die Nikons van destyds het dit nie gehad nie, net ’n aparte een wat jy bo-op die kamera kon monteer. Die Pentax was ’n spoggerige masjien, maar gou het hy geleer dat mens ’n aparte onafhanklike ligmeter ook nodig gehad het. “Ons het 10h00 in die oggend die lig gemeet. Die standaard meting vir ’n 50 ASA (vandag se ISO) film was gemeet op ’n 18% gryskaart. As jou lesing vir jou ’n kombinasie van f5.6, en ’n vyfhonderdste van ’n sekonde gegee het jy geweet dit was so min of meer ’n standaard dag. Soos wat die lig skerper geword het kon jy bietjie aanpas.”

 

In 1962 besoek Koos en sy vriend Francois Maré die Kalahari vir die eerste keer. Nadat hulle die oneindige grondpad agter die rug gehad het kom hulle tienuur die aand by Twee Rivieren aan. Hulle begin afpak om ’n oornagkamp net buite die hek op te slaan, maar skielik staan Joep le Riche, die Parkhoof van die Kalahari Gemsbok Nasionale Park voor hulle. Hy sluit self die hek oop en dring daarop aan dat hulle inkom. Hy sluit vir hulle een van die drie rondawels oop en nooi hulle uit om hulleself tuis te maak. Vir die volgende sewe dae sou Joep na hulle welstand omsien deur onder andere vuurmaakhout te laat aflewer.

 

Dit was die begin van ’n lewenslange verbintenis met die Kalahari. Koos sou uiteindelik baie mense aan die Kalahari blootstel, onder andere ook ander AFO-lede soos Charlie Summers en Louis Marais. Dit sou ook aanleiding gee tot die twee PSSA-konferensies wat mettertyd in die Park gehou is.

 

Stoffel le Riche, Joep se seun, was aanvanklik afdelingsveldwagter op Mata Mata en het in 1970 sy pa as Parkhoof opgevolg. Ook hy en Koos het bevriend geraak. Wanneer Koos se vroegoggend fotografie uitstappie tot ’n einde kom sou hy soos die meeste van ons by een van die piekniekplekke stilhou om ontbyt te nuttig. Baie dikwels het hy vir Stoffel raakgeloop. Dan sou Stoffel keer sodat hy wat Stoffel is die piekniektafel eers kon skoonmaak, met sy eie hande.

 

Koos het toestemming gehad om van die gebaande weë af te ry, ’n voorreg wat hy nooit misbruik het nie, maar eendag het ’n jong veldwagter hom aangespreek en ’n boete van R50 uitgereik. Koos het soos die heer wat hy is, stilgebly en die boete gaan betaal. Jare later sou dit ’n baie mooi en interessante nadraai gehad het.

 

Koos het ook ander wildtuine besoek om foto’s te neem. Hy het onder andere drie reise na die Gorongosawildtuin in Mosambiek onderneem. Toe was hy al diep betrokke by kleurskuifie fotografie en met sy terugkeer het hy met Katie en hulle klein seuntjie Marius in die kar reguit na Agfa se fabriek in Isando gery om sy films vir ontwikkeling in te handig, nog voordat hulle eers by die huis was.

 

’n Ander gunsteling wildtuin was Etosha waar hy wonderlike beelde vasgelê het.

 

Koos en sy vriend Francois Maré was albei gek na die sogenaamde halfmens plante, Pachypodium namaqua. Eendag bel Francois hom en vra of hy kans sien om R250 by te dra vir die huur van ’n sessitplekvliegtuig sodat hulle vir ’n naweek na die plaas Sperlingsputz in die suide van Namibië kan vlieg om die eienaardige plante te gaan afneem. Koos stem in en hulle vlieg vanaf Lanseria. Hulle land op Upington vir brandstof en na opstyging ontwikkel die vliegtuig probleme. Hulle doen ’n noodlanding op Kakamas en skakel Lanseria vir hulp. Uiteindelik daag ’n tegnikus op en hulle styg weer op. Dit is nou al laat en Koos beleef ’n benoude paar uur toe die vlieënier omkyk en vir Koos sê dat hy glad nie weet waar Noordoewer, hulle beoogde bestemming vir die aand, is nie. Koos dink so rukkie en sê vir die vlieënier om net eenvoudig die teerpad wat hulle sopas gekruis het te volg. So land hulle uiteindelik veilig op Noordoewer terwyl die ganse Namibië reeds na hulle soek. Die volgende oggend vroeg vlieg hulle Ai-Ais toe waar hulle verneem hoe diep in die moeilikheid hulle is. Gelukkig kon ’n paar telefoonoproepe die probleme uitklaar.

 

Nog was dit die einde nie. Tydens die landing op Lanseria, in die donker, is die vlieënier se eerste poging so onelegant dat al die ligte in die vliegtuig uitdoof en dat hy dadelik weer opstyg. Met die tweede probeerslag kon die passasiers na ’n baie moeilike naweek uit die klein vliegtuigie klim en asemhaal. Diep in Koos se sak was daar ’n paar kosbare rolletjies films van die halfmens wat alles die moeite werd gemaak het, sê Koos.

 

Die aantrekking van en hunkering na die Kalahari het egter nooit uitgedoof nie. Sedert 1962 se eerste besoek het hy min of meer elke jaar twee keer daar gaan foto’s neem.

 

In 1974 sluit Koos by AFO aan en vanaf die volgende jaar, 1975, dien hy op die bestuur tot ongeveer in die negentigs. In 1982 tot 1984 en weer in 1987 en 1988 dien hy as voorsitter van die klub. In 1984, 1986 en 1988 is hy voorsitter van die eerste drie AFO salonne.

 

In 1983 word lewenslange erelidmaatskap aan hom toegeken en in 2000 word hy bevorder tot AFO se eerste Grootmeester. Hy neem aktief aan AFO se maandelikse kompetisies deel tot 2010.

 

Koos en die res van die wêreld se fotograwe moes noodwendig die opwindende maar hartseer oorgang van analoog fotografie na die digitale era maak. Aanvanklik het hulle hulle ou skuifies gedigitaliseer maar uiteindelik het die digitale tegnologie die filmwêreld ingehaal en het Koos ook hierdie genre van fotografie bemeester.

 

Sy liefde en ywer vir die Kalahari dra by daartoe dat die PSSA kongres twee keer in die Kalahari, op Twee Rivieren aangebied word. Die kongresse is besonder goed bygewoon. Die ruimte wat as die Afdak sou bekend staan was pas gebou en is as’t ware deur die PSSA se fotograwe ingewy. Later sou dit die restaurant word.

 

Tydens een van hierdie kongresse bied hy ’n volle dag se werkswinkel, gefokus op drie aanbiedings, “Kalahari, Land of Contrasts,” voëls en soogdiere, aan. Die fotograwe was stomgeslaan en oorweldig deur die kwaliteit van sy aanbiedings en toe die laaste note van die pragtige musiek wat sy aanbieding vergesel het uitdoof, spring die gehoor spontaan op en begin hande klap.

 

Dit was toe wat Elias le Riche, wat sy broer Stoffel as Parkhoof opgevolg het en in die gehoor gesit het, opstaan en hom gelukwens. Toe voeg hy by: “Koos, ek hoor een van my veldwagters het jou beboet met R50. Ek betaal graag vandag daardie R50 terug aan jou. Jy is die beste advertensie wat hierdie Park kan hê. Ek sal sorg dat ons mooi na jou kyk in die toekoms.”

 

Koos Delport was in sy leeftyd een van Suid-Afrika se mees suksesvolle fotograwe. Hy behaal sy APSSA vir kleurskuifies in 1975, FPSSA kleurskuifies in 1977 en MPSSA vir die genre in 2003. In 1987 kry hy ook sy APSSA vir monochroom afdrukke en in 2008 sy APSSA vir digitale werk, opgevolg met in 2009 sy FPSSA vir die nuwe medium. In 2008 ontvang hy ook APSSA (Vers).

 

Reeds in 1982 verdien hy die 5th Star Nature van die Amerikaanse PSA. Hy verwerf ’n totaal van 21 silwer medaljes by 21 PSA salonne, met ander woorde “Best of Show” by elkeen van daardie 21 salonne.

 

In 2001 ontvang hy ook die FIAP van die Europese Federation of Photography.

 

In 1985 word hy aangewys as die algehele wenner van Agfa se Wildlewe Fotograaf van die Jaar kompetisie.

 

Koos sê dat die hoogtepunt van sy loopbaan sy betrokkenheid by die reëlings van drie PSSA kongresse was, twee by Twee Rivieren in die Kalahari en een by die Allemanskraaldam in die Vrystaat, maar dat die ding wat vir altyd by hom sal bly die blywende vriendskappe en die diep voetspore van sy vriende is.

Byskrifte

 

Cheetah charge: Hierdie foto het vir Koos groot roem en ’n aansienlike bedrag geld besorg. Die oorspronklike skuifie is vir ’n tydperk van drie jaar aan ’n Amerikaner gesindikeer vir die bedrag van 5000 dollar.

 

Impala: Hierdie foto het Koos met ’n digitale kamera geneem juis om te kyk wat sou gebeur met ’n 1000 ISO. Die resultaat spreek vanself oor die nut van ’n Canon Canon EOS 30D en die vernuf van die operateur se pan-aksie. Die sluiterspoed was ’n skamele 640 en die lensopening f8.

 

Zebra duel: Die oorspronklike beeld is vasgevang op film en later gedigitaliseer.

 

African elephant: Nog ’n gedigitaliseerde filmbeeld.

 

Savuti Elephant: ’n Digitale beeld, vasgevang met ’n Canon 30D.

 

Zebra combat: ’n Kleurskuifie wat gedigitaliseer is.

 

Egyptian goose: Hier het Koos sy digitale Canon EOS1D Merk 3 gebruik.

 

Pachypodium namaqua: Dit het Koos R250 (baie lank gelede) en drie noue ontkomings in ’n klein vliegtuigie gekos om die geleentheid te kry om die halfmens op Sperlingsputz in die suide van Namibië te gaan afneem.

​

Enkele van Koos se foto's :